„Dziecko z tego wyrośnie”- mam wrażenie, że taką informację rodzice niemowląt nadal słyszą zbyt często- szczególnie jeśli dotyczy to kształtu czy ustawienia główki. W konsekwencji wiele maluszków co prawda trafia ostatecznie na terapię, ale najczęściej dopiero wówczas, kiedy pojawią się już „deformacje” wtórne. Nie da się ukryć, że rehabilitacja jest wtedy znacznie dłuższa i co często idzie w parze- bardziej kosztowna.
W związku z tym, że jakiś czas temu pojawiły się zalecenia, by w ramach profilaktyki Zespołu Nagłej Śmierci Łóżeczkowej (SIDS) zaprzestać układania dziecka do snu na brzuszku, a Amerykańska Akademia Pediatrii uznała pozycję na plecach jako najbezpieczniejszą pozycję do snu dla dziecka, większość rodziców zaczęła właśnie w ten sposób układać swoje pociechy. Rzeczywiście, odsetek dzieci, które zmarły w wyniku SIDS spadł, natomiast zanotowano zwiększenie ilości przypadków deformacji dziecięcych główek.
Oczywiście dla mnie, jak dla każdej matki priorytetem jest życie dziecka, więc pozycją do snu zawsze było u nas leżenie na pleckach, natomiast kształt główki był również ważny. Akurat moje dzieciaczki pod tym względem były „książkowe”, ale u niektórych maluszków główka rzeczywiście ulega spłaszczeniu.
JAK TO SIĘ DZIEJE?
Główka małego dziecka znajduje się w okresie intensywnego wzrostu, a szwy czaszkowe nie są jeszcze zarośnięte. Jeśli maluszek podczas snu nie obraca jej z jednego boku na drugi, a układa ją np. w swoją „ulubioną” stronę, to pod wpływem długotrwałego ucisku może dojść do zmiany jej kształtu.
JAKIE SĄ RODZAJE ZNIEKSZTAŁCEŃ?
Plagiocefalia- inaczej skośnogłowie, jest jedną z najczęściej występujących deformacji. Spłaszczenie bardzo dobrze widać od tyłu, kiedy główka po stronie, w którą dziecko patrzy jest bardziej płaska. Jeśli popatrzymy na główkę dziecka od góry, sprawa jest jeszcze bardziej oczywista- w prawidłowych warunkach główka jest symetryczna, ma kształt zbliżony do okręgu. W plagiocefalii główka kształtem przypomina równoległobok.
Brachycefalia- w tym zniekształceniu główka dziecka od tyłu jest szeroka i równomiernie spłaszczona. Patrząc od góry, kształtem przypomina trapez.
Dolichocefalia- główka dziecka jest wąska, płaska po bokach i wydłużona. Patrząc od góry, przypomina jajko.
Kraniostenoza- deformacja główki związana ze zbyt szybkim zrośnięciem jednego lub kilku szwów czaszki. Kształt główki uzależniony jest od tego, których szwów dotyczy zrośnięcie. Chociaż kraniostenoza jest schorzeniem rzadkim (rocznie w Polsce z tą wadą rodzi się około 200 dzieci), to bardzo niebezpiecznym, ponieważ z powodu zarośnięcia szwów, szybko rozwijający się mózg nie ma wystarczająco dużo miejsca, co prowadzi do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego i jest niebezpieczne dla życia dziecka. Kraniostenoza wymaga leczenia operacyjnego.
JAKIE SĄ PRZYCZYNY ZNIEKSZTAŁCEŃ?
Przyczyn może być wiele. Począwszy od okresu ciąży (np. pozycja maluszka w brzuchu mamy, zbyt mała lub za duża ilość wód płodowych, duża masa ciała dziecka, ciąża mnoga, nieprawidłowości w budowie kręgosłupa szyjnego, itp.) poprzez historie okołoporodowe (np. uszkodzenie mięśnia mostkowo- sutkowo- obojczykowego prowadzące często do kręczu szyi) aż do zdarzeń, które mają miejsce już po narodzinach dziecka– długotrwałe przebywanie maluszka w niezmienionej pozycji wynikające z tego, że dziecko ma swoją ulubioną stronę (tzw. strona preferowana) lub z jakiegoś powodu układa się w pozycji wymuszonej. Przyczyną mogą być więc też zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej lub blokady ze strony mięśni lub stawów.
CZYM SIĘ RÓŻNI STRONA PREFEROWANA OD POZYCJI WYMUSZONEJ?
O stronie preferowanej mówimy wtedy, kiedy maluszek wyraźnie chętniej odwraca główkę na którąś ze stron, ale obrót głowy na stronę przeciwną również jest możliwy. Pozycja wymuszona, to sytuacja, kiedy dziecko nie jest w stanie przekręcić główki na drugą ze stron- tak, jakby występowała tam jakaś blokada. W takim przypadku warto szybko zwrócić się do specjalisty.
DLACZEGO PLAGIOCEFALIA WYMAGA TERAPII?
Wbrew niektórym opiniom, każde zniekształcenie główki dziecka wymaga kontroli, ponieważ problem dotyczy zazwyczaj nie tylko samego ustawienia i kształtu głowy, ale jest bardziej rozległy. Ustawienie głowy dziecka ma wpływ na ułożenie reszty ciała w przestrzeni, stąd bardzo często spłaszczeniu główki mogą towarzyszyć takie objawy jak: asymetria tułowia, miednicy, dysfunkcje w obrębie stawów biodrowych, stóp, a nawet asymetria twarzy, która zazwyczaj bardzo szybko się pogłębia (może być widoczna już po kilku, kilkunastu dniach). W konsekwencji jedna połowa twarzy może stać się większa od drugiej.
Poza tym wizyta u specjalisty, który rzetelnie podejdzie do tematu, pozwoli wykluczyć ewentualną kraniostenozę.
CO JEST WAŻNE?
– przede wszystkim wczesna interwencja. Dlatego zachęcam, by jeśli tylko zauważycie u swojego dziecka choćby minimalne spłaszczenie, skonsultować to ze specjalistą. Taka konsultacja nie jest równoznaczna z tym, że Wasze maleństwo będzie wymagało wielomiesięcznej rehabilitacji. Czasami wystarczą 2- 3 spotkania, modyfikacja nawyków pielęgnacyjnych i po problemie nie ma śladu.
– Kompleksowe podejście do tematu. Terapeuta prowadzący terapię musi przede wszystkim rozróżnić czy ułożenie ciała dziecka względem główki jest fizjologiczne czy jest w jakiś sposób wymuszone pozycją głowy. U niemowląt w pierwszych 6 tygodniach życia współreakcje tułowia mogą być- i najczęściej są fizjologią. Im starsze dziecko, tym bardziej oczekujemy, że ustawienie główki nie wpłynie na pozycję reszty ciała.
Tak jak wspomniałam już wcześniej, plagiocefalia może pociągać za sobą szereg innych objawów, które można określić mianem deformacji wtórnych. Najlepiej oczywiście nie dopuścić do ich powstania, natomiast jeśli już są, koniecznie trzeba podejść do tego w sposób kompleksowy.
JAK POMÓC DZIECKU?
Jeśli widzicie, że Wasz maluszek wyraźnie preferuje jedną ze stron, połóżcie go sobie między udami, pupkę dziecka ustawcie tak, aby była „zaokrąglona” i znajdowała się wyżej niż główka. Nosek, bródka, mostek, pępek i spojenie łonowe powinny znajdować się w jednej linii. Posiedźcie tak z dzieckiem 2-3 razy dziennie po 7- 10 minut.
Dzięki tej pozycji, pokażemy maluszkowi, jak prawidłowo ustawiać główkę i zapoznamy go z symetrią ciała.
Jeśli po kilku dniach nie zauważycie żadnej pozytywnej zmiany, lub jeśli macie jakiekolwiek wątpliwości, skonsultujcie się ze specjalistą.
Ciekawostka:
Przy spłaszczeniu główki, warto, aby maluch był zbadany przy pomocy takiego sprzętu:
Więcej na ten temat przeczytacie >>>TUTAJ<<<
Typowy Rozwój Dziecka 0-3 miesiące >>>KLIK<<<
Typowy Rozwój Dziecka 4-7 miesięcy >>>KLIK<<<
Typowy Rozwój Dziecka 8-18 miesięcy >>>KLIK<<<
