Ostatnio bardzo często spotykam się zapytaniami dotyczącymi pozycji dziecka podczas rozszerzania diety – na siedząco? Półleżąco? A może jeszcze inaczej? A jeśli na siedząco to… jak to się ma do umiejętności samodzielnego siadu, bo ta przecież pojawia się zazwyczaj później niż czas, kiedy powinniśmy zacząć rozszerzać dietę…
Dylematów jak zwykle jest sporo. 😉
Oczywiście każdy z nas chce idealnie, ale tak naprawdę u zdrowo rozwijającego się dziecka raczej nie ma potrzeby pisać doktoratów na ten temat.
Pozycja siedząca jest dla zdrowego człowieka najlepszą opcją – gdyby tak nie było, z pewnością nasze codzienne posiłki wyglądałyby inaczej…
Ale jak to pogodzić z rozwojem motorycznym? Przecież nie wszystkie dzieci w wieku 6. miesięcy, nawet posadzone biernie, potrafią samodzielnie utrzymać tę pozycję przez dłuższy czas…?
OD POCZĄTKU:
Warto pamiętać, że początkowo wprowadzanie nowych pokarmów ma na celu poznanie przez dziecko nowych smaków i faktur, a nie rzeczywiste zaspokojenie głodu. Przez pierwsze kilka miesięcy – czyli akurat do czasu, kiedy pozycja siedząca będzie już wystarczająco stabilna, jest to… (jak sama nazwa wskazuje: „produkty uzupełniające”) raczej dodatek, a nie główny sposób odżywiania malucha.
Mówi się, że dobry czas na wprowadzanie posiłków uzupełniających to taki, kiedy dziecko wykazuje do tego GOTOWOŚĆ.
Ale cóż to może oznaczać?
Szeroko rozumiana GOTOWOŚĆ DO ROZSZERZANIA DIETY to przede wszystkim:
- umiejętność przyjmowania pozycji siedzącej z podporem,
- dobra stabilizacja głowy i szyi,
- zainteresowanie,
- pojawienie się umiejętności chwytania i puszczania pokarmu (zanikanie odruchu chwytnego),
- zanikanie odruchu wypychania pokarmu językiem.
O CO CHODZI Z TYM SIADEM Z PODPOREM?
Postawą bezpiecznego rozszerzania diety jest umiejętność sprawnego przełykania pokarmu o bardziej stałej konsystencji.
Badania naukowe potwierdzają, że to, w jakim ustawieniu znajduje się głowa ma wpływ na sposób, w jaki dziecko przełyka oraz na to czy dojdzie do pojawienia się niepożądanych aspiracji treści pokarmowej do układu oddechowego. (Larnert & Ekberg, 1995; Logemann, 1998).
Pozycja głowy jest zależna od kontroli tułowia. Aby z kolei osiągnąć prawidłowe ustawienie tułowia, niezbędna jest stabilna pozycja miednicy.
I tak oto dochodzimy do tego, co ma piernik do wiatraka, czyli rozszerzanie diety do umiejętności siadu z podporem. 😉
Jak potwierdzają badania naukowe, stabilna pozycja miednicy, a co za tym idzie – wyżej położonych części ciała, ma kluczowe znaczenie dla całego procesu połykania i żucia – jeśli miednica nie jest stabilna, ruchy żuchwy i języka, potrzebne do tego, aby karmienie przebiegało prawidłowo, będą osłabione (Jones-Owens, 1991; Seikel et al., 2000).
Kiedy rozpoczynamy przygodę z rozszerzaniem diety malucha, miednica zazwyczaj nie jest jeszcze wystarczająco stabilna. Kontrola obręczy barkowej, która jest „ramą” dla ustawienia głowy i swobodnych ruchów żuchwy i języka w prawdzie już się wykształciła, ale na pełną kontrolę w niżej położonych częściach tułowia trzeba jeszcze chwilę poczekać. W siadzie z podporem chodzi przede wszystkim o zapewnienie właściwej pozycji dla miednicy, tułowia, a co za tym idzie – głowy.
JAK ZATEM KARMIĆ DZIECKO, KTÓRE SAMO NIE SIEDZI?
POZYCJA W SIADZIE SKOŚNYM.
W siadzie skośnym jeden pośladek znajduje się nieznacznie niżej niż drugi, a tułów w stosunku do ustawienia miednicy jest mobilny, może wykonywać ruchy skrętne.
POZYCJA BOKIEM DO RODZICA.
W tej pozycji warto pamiętać, aby posadzić malucha nieco bardziej przyśrodkowo w stosunku do osi uda. Dzięki temu pomiędzy nóżkami, a tułowiem z łatwością uzyskamy kąt prosty, a miednica będzie ustawiona w pożądanej pozycji pośredniej. Trudno to osiągnąć sadzając dziecko np. tak:
Kiedy Maluch będzie już w stanie utrzymać dobrą jakościowo pozycję siedzącą, możemy rozpocząć przygodę z karmieniem w foteliku do karmienia.
NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ?
- Z pewnością na stabilną pozycję miednicy, którą możemy zapewnić my sami lub odpowiedni fotelik do karmienia,
- Ustawienie obręczy barkowej – dobrze jest, jeśli barki nie są ustawione wysoko i wysunięte w przód – spróbujcie przełknąć ślinę unosząc barki w górę i do przodu, a przekonacie się dlaczego. (to właśnie z m.in. z tego powodu nie jestem fanką karmienia dzieci np. w bujaczkach ani wprowadzania produktów uzupełniających zbyt wcześnie, kiedy obręcz barkowa fizjologicznie jest jeszcze ustawiona stosunkowo wysoko),
- Ułożenie głowy – chodzi o to, aby głowa ustawiona była dokładnie w linii środkowej ciała, w przedłużeniu tułowia – aby nie była ani mocno pochylona w przód, ani odgięta w tył ( w takiej pozycji połykanie naprawdę nie jest łatwe – nie mówiąc już o bezpieczeństwie…),
* O bardziej „technicznych” aspektach (takich jak sposób podawania pokarmu, dobór łyżeczki itp.) przeczytasz tutaj: >>>ZOBACZ<<<.
DLACZEGO ROZSZERZAMY DIETĘ W POZYCJI SIEDZĄCEJ?
- przełykanie bardziej stałych pokarmów jest łatwiejsze,
- zmniejsza się ryzyko aspiracji treści pokarmowej do układu oddechowego (Karmienie starszych niemowląt i dzieci w pozycji półleżącej wiąże się ze zwiększonym ryzykiem aspiracji treści pokarmowej do układu oddechowego: Korth& Rendell, 2015)
- dziecko rośnie, więc zmieniają się warunki anatomiczne w obrębie jamy ustnej, przełyku, dlatego karmienie w wyższych pozycjach jest bardziej wskazane. (Matsu& Palmer, 2008)
Łatwo napisać trudniej wykonać – czyli od czego zacząć?
1. Wprowadzając do diety produkty uzupełniające, zaczęłabym od posadzenia dziecka na swoich udach – w siadzie skośnym (dla nas karmienie łyżeczką w tej pozycji było trochę trudniejsze, inaczej w przypadku BLW ;)) lub bokiem do siebie dbając jednak o to, aby maluch miał wystarczająco dużo swobody, a jego barki nie były uniesione w górę lub wysunięte w przód.
2. Kiedy zorientowałabym się, że dziecko dobrze „trzyma ramę” ;), posadziłabym je w foteliku do karmienia zwracając uwagę na to, aby nie miało w nim zbyt dużo miejsca na osuwanie się na boki. (U nas sprawdziło się świetnie zwykłe krzesełko z IKEA – z perspektywy czasu… jedynym minusem jak dla mnie było to, że nie zapewniało podparcia dla nóżek dziecka, no i to, że ze czasem się o nie potykaliśmy…)
Dlaczego nie bałabym się posadzić na chwilę nie siadającego jeszcze samodzielnie dziecka?
- po pierwsze dlatego, że krótkotrwałe! obciążenie kręgosłupa nie spowoduje jego deformacji. Deformacje powstają przy obciążeniach długotrwałych,
- po drugie dlatego, że posadzenie malucha sprawia, że podnosi się jego aktywność,
- po trzecie i najważniejsze dlatego, że dałabym swojemu dziecku mnóstwo okazji do trenowania w parterze, do fikania, zmian pozycji, trenowania podporów itp. 😉
POWODZENIA
Koniecznie dajcie znać jak u Was wygląda rozszerzanie diety i co Wasze maluszki lubią najbardziej!!! 🙂
*Wpisy mają charakter informacyjny i dotyczą grupy zdrowych dzieci. Zalecenia co do sposobu karmienia mogą się różnić w zależności od jednostki chorobowej, o czym decyduje specjalista.
A tutaj… krótko i obrazowo o mechanizmie przełykania 🙂
*Wpisy mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią wizyty u fizjoterapeuty ani innego specjalisty, dlatego wszelkie wątpliwości koniecznie skonsultuj z osobą, która ma okazję zbadać Twoje dziecko. Dla dobra Twojego Maluszka nie udzielam porad on-line.
A… jak u Was z zabawami? Jeśli czasem brak Ci pomysłu, zerknij tutaj!
GOTOWE POMYSŁY NA ZABAWY w pierwszych 2. latach życia dostępne od teraz w PAKIECIE!
E- BOOK O NOSZENIU MALUSZKA:
#noszenieMAznaczenie czyli fajny e-book o noszeniu Maluszka
>>> ZOBACZ E- BOOK <<<
ŹRÓDŁA:
- Korth K; Rendell L 2015; Feeding intervention. In J. Case-Smith & J. O’Briend (Eds.) Occupational Therapy for childrenand adolescents (7th ed.); (pp 389-460) St. Louis MO, Mosby
- Logemann J 2014 Critical factors in the oral control needed for chewing and swallowing. Journal of Texture Studies 45(3), 173- 179
- Seikel, J.A., King, D.W., & Drumwright, D.G. (2000). Anatomy and physiology for speech, language, and
hearing (2nd ed.). San Diego: Singular.
- Logemann J. 1998 Evaluation and treatment of swallowing disorders (2nd edition) Austin, TX PRO-ED Inc.
- Larnert, G., & Ekberg, O. (1995). Positioning improves the oral and pharyngeal swallowing function in
children with cerebral palsy. Acta Pediatrica, 84, 689-692.
- Jones-Owens, J.L. (1991). Prespeech assessment and treatment strategies. In M.B. Langley & L.J.
Lombardino (Eds.), Neurodevelopmental strategies for managing communication disorders in children
with severe motor dysfunction (pp. 49-80). Austin, TX: Pro-Ed.
